سوله چیست ، انواع ، کاربرد ، مشخصات و …

سوله چیست و چه کاربردی دارد ؟ سوله نوعی سازه فلزی با سقف شیب دار یا قوسی است که طبق محاسبات خاص طراحی و نهایتا اجرا می شود . این سازه های فلزی انواع مختلفی دارند که در این مقاله سعی می کنیم تا اطلاعات بسیار زیادی در رابطه با این نوع سازه ها ، انواع مختلف ، کاربرد و مشخصات هر کدام خدمتتان ارائه کنیم . مجموعه سبک طرح یکی از شرکت های متخصص در طراحی و اجرای نسل جدید سوله می باشد . جهت مشاوره ، طراحی و ساخت سوله زیر نظر مهندسین مجموعه ، می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید :

تلفن همراه : 09140856001 ( مهندس فتح پور )

تلفن همراه : 09144172368 ( مهندس باهر )

ساعات کاری : همه روزه از 8 تا 20

در حالت کلی سوله ها را می توان برای ساخت کارخانه ، کارگاه ، انبار ، مرغداری و دامداری ، نمایشگاه ها ، کمپ های نظامی و … استفاده کرد . این نوع سازه ها به این دلیل که دارای محاسبات خاص هستند ، به روشی خاص اجرا می شوند که بتوان سازه هایی با دهانه های بزرگ و متراژ های وسیع را با حداقل ستون های داخل سازه اجرا کرد .

برای ساخت کارخانه ها ، به دلیل تردد ماشین آلات مختلف ، به حداقل رسیدن تعداد ستون های میانی بسیار مهم است به این دلیل که فضای مفید داخل سازه بسیار بیشتر است . در حالت کلی برای ساخت سازه های بزرگ یکی از بهترین نوع سازه ها ، سوله است . به طور کلی دو روش کلی برای ساخت سوله وجود دارد :

• سوله سنتی یا تیرورقی ( اولین نسل سوله )
• سوله سبک خرپایی ( با نام ساخت سوله با قوطی شناخته شده و کلیات سازه های سبک را شامل می شود )

البته سوله ها انواع مختلف و شیوه های متعدد جهت اجرا و ساخت دارند ولی در حالت کلی میتوان گفت تیرورق و خرپا دو روش اصلی برای ساخت سوله در حال حاضر هستند که در ادامه به توضیح کامل هر کدام از این موارد خواهیم پرداخت .

اجزای سوله و وظایف هرکدام

در ابتدا بد نیست تا با اجزای سوله آشنا شده و درباره وظایف هر یک اطلاعات مختصری بدست آوریم .

1-ستون Column : اصلی ترین عضو سوله در تحمل بار، برف ، باد ، زلزله، وزن سازه ، بارهای زنده و مرده است.

2-فریم یا رفتر Frame : این جزء از سوله انتقال دهنده بار زنده مرده سقف و بار برف به ستون است بار باد و زلزله نیز به ستون ها و والپستها انتقال می یابد.

3-لینک یا مهاربندی های طولی strut : استوانی تقسیم کننده بارهای باد و زلزله در راستای طولی سازه نقش مهمی دارد.

4-پرلین، لاپه یا زد z purlin : پرلین ها که فرم خاص به صورت z شکل دارد انتقال دهنده بار زنده و مرده و برف به فریم ها است.

5- سگراد یا مهار بند زد sagrod : مهاربندهای سقفی تنظیم کننده دهانه و زاویه پرلین ها است.

6-وال پست یا ستون باد wallpost : والپستها در انتقال نیروی باد از فریم ها و مهار آن و نگه داشتن دیوارها در قاب ها اول و آخر سازه نقش مهمی دارد

7- بادبند بدنه wall Braces : انتقال دهنده نیروی باد از سقف و ستون به زمین و فنداسیون است

8-بادبند سقف roof braces : انتقال دهنده نیروی باد از طریق فریم ها است.

9- سینه بند stay : سینه بندها که اکثراً از نبشی استفاده می گردد در انتقال نیروهای وارده به پولین ها تاثیر دارد

10- کلاف افقی : رابط بین ستون های اصلی در قاب اول و آخر با وال پستها است.

11- بالکن Cantilever Beam : جهت جلوگیری از تابش نور مستقیم خورشید به کناره ها و انتقال باران و برف سقف استفاده می گردد.

12- آبرو Rainfall : انتقال دهنده آب باران و برف در مکان مورد نیاز است.

13- انکر ولت Anchor bolts  : این جز از سازه نگهدارنده ستون و انتقال دهنده تمامی بارهای سازه به فندانسیون سات.

14- بیت پلیت base plate : محل استقرار ستون و روابط انکرولت های فنداسیون و ستون های سازه است.

15- سکوی جرثقیل : اصلی ترین انتقال دهنده بار جرثقیل از طریق پل و تراورزها به ستون ها به شمار می رود.

16-تراورز با تیر حمال : در راستای طول روی سکوی جرثقیل قرار می گیرد و پل و راهبر و جرثقیل سقفی از روی آن عبور می کند.

17-راهبر دارای موتور و گریبکس است و پل جرثقیل روی آن قرار گرفته و در راستای طول روی تراورزها حرکت می کند.

18-پل جرثقیل روی راهبر قرار گرفته و تمامی بار جرثقیل را در ارتفاع متحمل می گردد.

19-وینچ جرثقیل روی پل چرثقیل نصب شده و در ارتفاع و عرض سازه ایفای نقش می کند.

20-توری یا مهار عایق اولیه بروی پولین ها قرار گرفته و عایق های سقفی روی آن قرار می گیرد.

21-عایق حرارتی جلوگیری از ورود و خروج دمای داخل و خارج سوله را می نماید.

22-ورق پوششی روی عایق ها قرار گرفته و لایه محافظ اصلی بیرونی سوله در سقف و بدنه است.

فونداسیون سوله

فونداسیون که به آن پی یا شالوده نیز می گویند، بخش به هم پیوسته و زیرین یک سازه می باشد که با زمین به طور مستقیم تماس داشته و بار هایی که بر سازه وارد می شود را به زمین انتقال می دهد. بنابراین وظیفه انتقال نیرو از ستون به زمین و خاک اطراف، به عهده فونداسیون می باشد.. علت مهم بودن بخش فونداسیون در ساخت سوله نسبت به بخش های دیگر، این است که، تمام سنگینی سوله، روی فونداسیون وارد می شود.

فونداسیون دارای انواع و ابعاد مختلفی است که انتخاب نوع فونداسیون و ابعاد آن، بستگی به نوع سازه و میزان نیرویی که به آن وارد می شود، نوع خاک زمین و شرایط آب و هوایی منطقه و همچنین بافت لایه، دارد.

انواع فونداسیون در ساخت سوله

همان طور که در بالا گفتیم فونداسیون سوله انواع مختلفی دارد، که در زیر به آن اشاره می شود :

• پی منفرد با شناژ
• فونداسیون گسترده
• فونداسیون نواری

پی منفرد با شناژ : زمانی از این نوع فونداسیون استفاده می شود که سازه دارای بارگذاری متمرکز باشد و بیشترین فشار وارده، روی پایه ستون ها است. در واقع فونداسیون های منفرد، بار یک ستون منفرد را تحمل می کنند.

فونداسیون گسترده : این نوع از فونداسیون سوله، برای سوله‌هایی استفاده می شود که وزن آنها به صورت همگن در سطح توزیع شده است و تمرکز بار نقطه ای در استراکچر فلزی وجود ندارد.

فونداسیون نواری : در این نوع فونداسیون، یک نوار که از بتن مسلح با عرض مشخص تشکیل شده است، در دور تا دور سطح زیر سوله اجرا می شود، تا بتواند فشار وارده را مدیریت کند.

 مراحل اجرای فونداسیون در ساخت سوله

برای ساخت فونداسیون سوله، باید مرحله به مرحله و با دقت پیش رفت تا به نتیجه درست و دلخواه رسید. در زیر مراحل اجرای فونداسیون سوله توضیح داده شده است.

• آزمایش خاک
• تعیین وزن سوله
• تهیه نقشه فونداسیون
• حذف عوامل مزاحم
• تعیین موقعیت اجرای فونداسیون
• تسطیح زمین
• خاکبرداری
• زیرسازی فونداسیون
• بتن مگر یا بتن نظافت
• قالب بندی فونداسیون سوله

آزمایش خاک : اولین مرحله برای اجرای فونداسیون، آزمایش خاک است، زیرا جنس خاک هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت میباشد. در این مرحله میزان سفتی زمین بررسی می شود تا میزان تحمل پذیری آن نسبت به وزن سوله مشخص گردد و اگر مقاومت زمین، بالای یک کیلوگرم در هر متر مربع باشد، آن زمین برای ساخت سوله مناسب است.

تعیین وزن سوله : برای مشخص کردن فرم فونداسیون به وزن سوله احتیاج داریم. بنابراین برای ساخت فونداسیون باید وزن آن را از سازنده سوله پرسیم.

تهیه نقشه فونداسیون : این نقشه که شامل دو قسمت نقشه پایه و نقشه کلی می باشد، بر اساس ابعاد سوله مشخص می گردد. در تهیه نقشه باید دقت زیادی به خرج دهید و به خاطر کاهش قیمت فونداسیون، تغییرات خودسرانه ای را انجام ندهید، زیرا همانطور که گفته شد فونداسیون بخش بسیار مهم در ساخت سوله می باشد.

حذف عوامل مزاحم : در این مرحله باید درختان، گیاهان و ریشه های آنها، سنگ ، کلوخ و موارد دیگر را جمع آوری کرد تا برای اجرای فونداسیون سوله مزاحمت ایجاد نکنند.

تعیین موقعیت اجرای فونداسیون : این مرحله که با کمک گرفتن از دوربین تئودولیت، ریسمان، متر، گونیا و… انجام می شود، توجیه نقشه نیز نام دارد و در آن شمال نقشه را با شمال جغرافیایی منطبق می کنند و سپس محورهای طولی و عرضی را مشخص میکنند.

تسطیح زمین : به این معنا که باید زمینی را که سوله قرار است در آن بنا شود، مسطح باشد. این مرحله برای تراز شدن سوله انجام می شود و در آن، خاک زمین را سفت می کنند و شیب های آن را نیز می گیرند.

خاکبرداری : مرحله خاک برداری را با به دست آوردن یک سری از اطلاعات اولیه، مانند عمق یخبندان، مقاومت فشاری خاک، آب زیرزمینی و….  انجام می شود تا  احتمال ریزش، در آن به حداقل برسد.

زیرسازی فونداسیون : زمانی که در حال اجرای فونداسیون سوله هستید؛ ممکن است به چاه های بلا استفاده و قنات های خالی برخورد کنید، در این صورت باید از پی مرکب یا تخت استفاده کنید و یا می توانید روی قنات از دال بتن استفاده کنید. برای متراکم کردن خاک ابتدا باید خاک را خیس کرد، سپس با غلتک روی آن کوبید.

بتن مگر یا بتن نظافت : حال نوبت به اجرای بتن مگر یا بتن نظافت، در اجرای فونداسیون رسیده است. بتن مگر بتنی است که عیار سیمان آن کم میباشد. در این مرحله قبل از بتن ریزی اصلی، بتن مگر، به ضخامت ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر با عیار ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در متر مکعب در محل مورد نظر ریخته می شود.

قالب بندی فونداسیون سوله : برای اجرای قالب بندی، معمولا از تخته هایی با ضخامت ۳ سانتی متر استفاده می شود. از دیگر ابزار قالب بندی می توان به ورق های فلزی، قالب آجری و یا حتی ورق های پلاستیکی اشاره کرد.

قالب بندی فونداسیون سوله

سنگ زیر پی : به منظور افزایش تراز بودن فونداسیون در ساخت سوله، از سنگ معدنی شکسته به همراه سنگ ماسه شویی، برای زیر آن استفاده می کنند.

بولت گذاری فونداسیون سوله : برای اینکه ستون روی فونداسیون قرار گیرد، از پیچ و مهره استفاده می‌شود. این پیچ ها بلند و ضخیم هستند. زمانی که می‌خواهند این بولت ها، دقیق سرجایشان قرار گیرند، از شابلون استفاده می‌کنند. و بعد از قرار گیری بولت ها بتن ریزی انجام میشود.

 علت ترکیب فولاد و بتن در فونداسیون سوله

همانطور که میدانید فولاد و بتن دارای خواص منحصر به فرد و شگفت انگیز زیادی هستند. زمانی که این دو  با هم ترکیب شوند، خواص زیادی را برای سازه به ارمغان می آورند و هر کدام از آنها کاستی ماده دیگر را جبران می کند.

بچه سوله

بچه سوله ساختاری است که از نظر عمرانی کاملا با سوله بزرگ یکسان است. این سازه در کنار سوله اصلی قرار می‌گیرد. این محصول جهت تحقق اهداف و رفع نیاز‌های مشتری، طراحی و ساخته می‌شود.

متریال این سازه با سازه اصلی فرقی ندارد و عموما در یک یا دو طرف آن ساخته می‌شود. در کل بچه سوله و سوله اصلی به جز در ابعاد، تفاوت چندانی با هم ندارند. اضافه شدن واژه بچه در کنار کلمه سوله به معنی وابستگی این سازه به سازه اصلی می‌باشد.

ویژگی‌ها و مشخصات بچه سوله

از ویژگی‌‌های مثبت بچه سوله این است که می‌توان آن را هم در حین پروژه و هم بعد از اتمام پروژه به سازه مورد نظر اضافه کرد. این مشخصه بسیار کارآمد  بوده و امکان تصحیح خطا را به معمار می‌دهد.

از ابتدای ساخت این سازه، محاسبات و معماری طوری طراحی می‌شود که این ساختار کاملا چسبیده به سوله اصلی باشد. اگر مشتری در ابتدای کارقصد ایجاد این فرآورده عمرانی را نداشته باشد، معماری بچه سوله این امکان را دارد که پس از اتمام پروژه نیزمی‌توان آن را به سازه اصلی الحاق کرد.

از مزایای قابل توجه این ابتکار جدید می‌توان به این اشاره کرد که نه تنها باری به سازه اصلی اضافه نمی‌کند، بلکه تا حدودی از میزان بار کلی سازه می‌کاهد. وزن کم این محصول از بزرگ‌ترین مزیت‌های آن به شمار می‌آید.

وزن کم و قابلیت الحاق به سازه اصلی پس از اتمام پروژه، دو مزیت فوق العاده آن محسوب می‌شوند.

این فرآورده عمرانی به علت ساختار آن، لنگرهایی برعکس در ستون سازه ایجاد می‌کند. این لنگرها از جا‌به‌جایی، تکان و تنش سازه جلوگیری می‌کنند. این ویژگی، کل سازه را بالانس و متعادل می‌کند. طبق قوانین مهندسی معماری و عمران، ابعاد این سازه باید از سازه اصلی کوچکتر باشد؛ در غیر این صورت سازه اصلی به یک ساختار دو یا چند قلو(چند بعدی) تبدیل می‌شود.

طراحی و ساخت بچه سوله

نکته قابل ملاحظه در ساخت این سازه این است که اگر از ابتدا قرار است در کنار سوله اصلی ساخته شود، تمام جزئیات و محاسبات آن باید با توجه به وجود این سازه انجام شود.

بعضی از افراد بدون  در نظر گرفتن قوانین مهندسی و ساخت و ساز، بی مجوز و به شکل غیر قانونی اقدام به ساخت آن می‌کنند. این روش طبعا مشکلات قانونی و محاسباتی فراوانی را به بار خواهد آورد. معماری ساخت سوله و بچه سوله باید از ابتدای طراحی، اصولی و طبق قوانین مهندسی و قوانین ذکر شده در مجوز باشد.

کاربرد بچه سوله

این سازه‌ها کاربردهای بسیار گوناگونی دارند. بیشتر کاربری بچه سوله به عنوان انباری است. این سازه را برای ذخیره وسایل اضافی، بار مورد نظر، مواد غذایی یا غیره به کار می‌برند. کاربری بچه سوله با سوله اصلی یکسان است با این تفاوت که ابعاد بچه سوله کوچکتر است.

همان طور که ذکر شد ممکن است سوله از ابتدا بدون بچه سوله احداث شده باشد اما برای آینده، ساخت و اجرا در آن پیش بینی شده باشد.

خریداران مدتی پس از تاسیس سوله بزرگ، برای گسترش دادن به کسب و کار و تحقق اهدافشان، بچه سوله را نصب می‌کنند. بچه سوله تجارت و کسب و کار آن‌ها را رونق و سرعت می‌بخشد.

اگر در ابتدا برای بچه سوله کاربری خاصی وجود نداشته باشد، این امکان وجود دارد که به علت گسترش تولیدات و کسب و کار، به سرعت مورد بهره برداری قرار گیرد.

هزینه ساخت بچه سوله

از عوامل تاثیرگذار بر روی قیمت ساخت سوله می‌توان به ابعاد، متراژ، نوع و کیفیت متریال به کار برده شده در مصالح اشاره کرد. نوسانات قیمت در کشور، مصالح با کیفیت مناسب و بچه سوله نیز بر قیمت  نهایی مؤثر است.

همان طور که ذکر شد، ابعاد این محصول از سوله اصلی کوچکتر است؛ بنابراین هزینه ساخت آن نیز با در نظر گرفتن مصالح ساخت، کمتر است. بار اصلی بر روی  این سازه سنگین‌تر بوده و ساختار آن از یک طرف کاملا چسبیده به سازه اصلی می‌باشد.

از آن جا که این محصول در دیواره اصلی با سوله بزرگ مشترک است، بنابراین هزینه آن در نظر گرفته نمی‌شود. به علت کوچک بودن این ساختار، ستون میانی هم در معماری آن جایی ندارد. از این رو در قیمت تاثیر نمی‌گذارد.

امکاناتی اعم ازکف پوش یا سیستم تهویه که بر روی این سازه‌ها لحاظ می‌شوند، هزینه پایینی دارند. در مجموع بیشتر هزینه اصلی ساخت این سازه‌ها به دلیل اسکلت سازه است.

کاربری های مختلف سوله و ویژگی های هرکدام

امر طراحی و ساخت سوله کاریست تخصصی و بسیار دقیق، فاکتورهای مهمی در آن دخیل هستند که بی­توجهی به آنها هم هزینه زیادی را به سازنده تحمیل می کند و در نتیجه صرفه اقتصادی طرح را زیر سوال می­برد و هم ممکن است نتیجه معکوس داده و استحکام و پایداری سازه را تضعیف کند. برای طراحی یک سوله اطلاعات زیر مورد نیاز است :

• ١- بار برف و نیروی باد
•  ۲- ارتفاع جانبی سوله
•  ۳- شیب سقف سوله و در نتیجه ارتفاع تاج سوله
• ۴- طول دهانه ی عرضی سوله
• ۵- طول دهانه های طولی و تعداد قاب های طولی در نظر گرفته شده برای سوله
•  ۶- آیا جرثقیل در طراحی سوله در نظر گرفته شود یا خیر؟ (محاسبه بار دینامیکی جرثقیل)
• ۷- پوشش مورد نظر جهت سقف  و دیوارها
• ۸- نیروی زلزله
• ۹- در نظر گرفتن مقاومت خاک منطقه ای که پروژه در آن اجرا می شود.

در موضوع طراحی سوله ، بحثی به نام دفترچه محاسبات سوله وجود دارد که لازم است درباره آن اطلاعات داشته باشید . برای مطالعه یک مقاله کامل در رابطه با جزئیات طراحی سوله توصیه می کنیم مقاله طراحی سوله را مطالعه بفرمائید . چند نوع مختلف از سوله هایی که محبوبیت بسیار زیادی جهت ساخت دارند خدمتتان معرفی می کنیم :

• سوله صنعتی
• سوله مرغداری
• سوله گاوداری
• سوله ورزشی
• سوله سردخانه
• سوله انبار
• سوله گلخانه

سعی می کنیم تا توضیح مختصری در مورد هر کدام از این نوع سوله ها در این بخش خدمتتان ارائه کنیم اما می توانید جهت مطالعه دقیق تر هر کدام از مقالات مربوط به انواع سوله ها ، به صفحات جزیئات آنها مراجعه کنید .

مراحل ساخت سوله

اجرای سازه سوله خود ماجرایی دیگر است، در ظاهر آسان اما در باطن مشکل و باز هم کار هر کسی نیست و تیم های مهندسی خاصی هستند که نسبت به اجرای سوله اقدام می­کنند. مونتاژ و رگلاژ و تنظیم قاب های سوله کار بسیار حساسی است.

باید همواره در نظر داشت که مهاربندهای جانبی سوله به سرعت و همزمان اجرا کردند زیرا یکی از نقاط ضعف سازه سوله ضعف پایداری آن در برابر نیروهای جانبی است که البته این امر توسط مهاربندهای جانبی کاملا مهار می­گردد اما زمان اجرای آن از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است. ساخت و مونتاژ تمام قطعات اسکلت فلزی سوله باید در داخل کارخانه ساخت اسکلت فلزی انجام شود.

برای ساخت سوله به ورق های فولادی با ضخامت های متفاوت، أنواع مختلف مقاطع فولادی، انواع الکترود و سیم جوش، رنگ، ضد زنگ، حلال، انواع پیچ و مهره ، بولت و نیاز است که انتخاب مناسب هر یک از این موارد اهمیت زیادی دارد. نصب اسکلت فلزی سوله در محل مورد نظر صورت می گیرد. علاوه بر قطعات اصلی ساخته شده برخی قطعات دیگر مثل پیچ و مهره می بایستی به محل حمل شده، سپس به کمک جرثقیل و تیر و ابزار لازم عمل نصب و تنظیم نهایی صورت پذیرد .

مراحل ساخت سوله شامل برشکاری ، مونتاژ اولیه ، جوش اولیه ، مونتاژ نهایی ، جوش نهایی ، تمیز کاری و رنگ است که در صورت اجرای نادرست هریک از این مراحل سوله دچار مشکل خواهد شد. به همین جهت گفته می­شود. سوله ها سازه هایی خاص هستند و در همه مراحل از طراحی تا ساخت باید کنترل شوند.

برای مطالعه جزئیات کامل در رابطه با ساخت سوله میتوانید مقاله جامع ساخت سوله را مطالعه فرمائید .

انواع سوله از نظر شکل سقف

• سوله قوسی هلالی شکل
• سوله تک دهانه به صورت ۸
• سوله دو دهانه به صورت ۸
• سوله دو یا چند دهانه با ستون مشترک به صورت ۸۸ با ۸۸۸ با ۸۸۸۸ /
• سوله تمام قوسی
• سوله چند ضلعی

از جنبه نظری بهترین آرایش اعضای سازه ای هنگامی بدست می آید که نیروهای وارد بر سازه به نحو ایمن به پی ساختمان منتقل شوند و در عین حال مصرف مصالح سازه­ای به حداقل ممکن رسیده باشد.

باید توجه داشت که رسیدن به سبکترین سازه ممکن، می تواند با یک نیاز ویژه تولید صنعتی، یعنی طراحی قطعات گونه بندی شده، تا حدی در تعارض باشد. از آن جا که برای اقتصادی شدن تولید قطعات سازه ساختمان های صنعتی لازم است که تا حد امکان از تنوع بی رویه قطعات کاسته شود و تعداد تولیدی از هر نوع قطعه افزایش یابد بنابراین رسیدن به حداقل وزن سازهای یک عدد نظری است و غیر ممکن می شود.

به هر حال، در انتخاب نهایی مقاطع سازه ای و هم چنین سیستم سازهای مناسب، عوامل مختلفی مانند ایمنی، اقتصاد تولید و اقتصاد نصب دخیل هستند که برآیند تمامی آنها تعیین کننده است.

ویژگی­های سوله استاندارد

سوله استاندارد به سازه ای گفته می شود که در ساخت آن تمامی اصول و استاندارد های عمرانی رعایت شده و ساخت آن کاملا متناسب با فرآیند باشد. منظور از ساخت سوله براساس فرآیند این است که باید ابتدا نوع فرآیند تولید، تعداد ایستگاه های کاری، تعداد خطوط تولید، وضعیت توالی ایستگاه های کاری و… مشخص شده و سپس متناسب با آن ها، طراحی و ساخت سوله انجام گیرد.

همانطور که می دانیم ساخت سوله برای هر شرکت صنعتی هزینه بر خواهد بود، حال اگر ساخت سوله به صورت غیر اصولی و غیر استاندارد انجام گیرد، با گذر زمان همواره امکان به وجود آمدن مشکلات ساختاری و فنی در سوله وجود خواهد داشت که برای رفع آن ها باید هزینه های بسیار زیادی نیز پرداخت کرد. به همین دلیل نیز توصیه می شود مدیران شرکت های صنعتی بر روی ساخت سوله های استاندارد سرمایه گذاری کرده تا در آینده شاهد هیچ گونه مشکل ساختاری و فنی در این سازه ها نباشند که فرآیند تولید آن ها را نیز دچار اختلال نماید.

براساس سازمان نظام مهندسی، سوله استاندارد به سازه ی گفته می شود که از شرایط زیر برخوردار باشد:

• تعیین نحوه زیرسازی و نوع عملیات فونداسیون سوله کاملا متناسب با وزن نهایی سوله
• مورد تایید قرار گرفتن فولاد بکار رفته در اسکلت فلزی توسط مراجع نظارتی
• تایید شدن و انطباق دفترچه محاسبات سوله با سازه نهایی
• امضا شدن گواهی کنترل کیفیت و برگه های بازرسی توسط مهندس ناظر سوله

با استاندارد سازی سوله همواره می توان مقاومت آن را در برابر نیرو های وارده و همچنین شرایط جوی مختلف افزایش داده که همین مسئله باعث افزایش عمر سازه خواهد شد.

مشخصات فنی یک سوله استاندارد

مشخصات فنی یک سوله استاندارد شامل مواردی بوده که رعایت آن ها در طراحی و ساخت یک سوله استاندارد کاملا الزامی بوده و یک سوله حتما دارای این مشخصات می باشد. مشخصات فنی یک سوله استاندارد براساس موارد زیر تعریف می شود:

• ابعاد استاندارد سوله
• دفترچه محاسبه سوله استاندارد
• مصالح استاندارد
• اجزای سوله استاندارد

ابعاد استاندارد یک سوله شامل طول، عرض یا همان دهانه و ارتفاع می باشد که البته براساس فاکتور های مختلفی تعیین می شود. اما به طور کلی طول استاندارد یک سوله تقریبا 90 متر است که البته هر چقدر طول یک سوله بیشتر باشد، معمولا تغییرات جوی، بیشترین تاثیر را بر آن خواهد داشت. عرض یا همان دهانه سوله های استاندارد نیز باید بین 25 تا 30 بوده که البته هر چقدر عرض سوله کمتر باشد، مقدار آهن کمتری نیز مصرف خواهد شد.

در رابطه با ارتفاع سوله باید این نکته را ذکر کرد که ارتفاع استاندارد یک سوله کاملا وابسته به نوع کاربری سوله و برش ورق ها بستگی خواهد داشت. شب سوله نیز معمولا بین 10 تا 30 درصد بوده که البته عواملی همچون عرض یا همان دهانه سوله تاثیر زیادی در تعیین شیب سوله خواهند داشت.

دفترچه محاسبات سوله استاندارد از جمله مهم ترین مشخصات یک سوله استاندارد بوده که تمامی مشخصات فنی نظیر ابعاد، نوع مصالح و روش ساخت سوله به صورت کاملا استاندارد در آن نوشته شده است. در مشخصات فنی سوله های استاندارد همواره نوع و کیفیت مصالح بکار رفته در ساخت سوله نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و باید از مصالح به خصوص فولاد درجه یک و باکیفیت در ساخت یک سوله استاندارد استفاده شود.

اجزای سوله استاندارد

هر سوله استاندارد دارای اجزای مشخصی نیز است که هر کدام به صورت استاندارد در طراحی و ساخت سوله بکار می روند. اجزای سوله های استاندارد شامل موارد زیر می باشند:

• وال پست
• قاب های اصلی
• مهاربند سقف
• استرات
• سگراد
• سینه بند
• پرلین
• گیرت

موارد ذکر شده جزء اصلی ترین و مهم ترین اجزای یک سوله استاندارد به شمار می آیند که البته در برخی از شرکت های صنعتی که برای جابجایی محصولات، نیاز به استفاده از جرثقیل باشد، جرثقیل نیز به عنوان اجزای اصلی سوله های استاندارد محسوب می شود.

ویژگی سوله استاندارد

در صورتی که یک سوله به صورت کاملا استاندارد طراحی و ساخته شده باشد، دارای ویژگی ها و خصوصیات زیر است:

• برخورداری از استحکام بسیار بالا
• برخورداری از ابعاد کاملا استاندارد
• برخورداری از وزن مطلوب
• ساخته شده با استفاده مصالح درجه یک
• مقاوم در برابر زلزله
• برخورداری از مقاومت بالا در برابر شرایط جوی مختلف به خصوص بارش شدید برف

معمولا هزینه های کمتری برای ساخت یک سوله استاندارد صرف خواهد شد زیرا ساخت سوله های استاندارد براساس ابعاد استاندارد و روش های کاملا بهینه و جدید انجام می گیرد که تا حدود زیادی هزینه های مربوط به ساخت سوله را کاهش خواهند داد.

هزینه ساخت سوله استاندارد

همانطور که گفته شد هزینه ساخت سوله استاندارد به دلیل ابعاد استاندارد ساخت و همچنین استفاده از روش های بهینه و جدید در زمان ساخت، به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت و از طرفی نیز طول عمر سوله بسیار افزایش یافته و هیچ مشکل ساختاری یا فنی نیز برای سوله اتفاق نخواهد افتاد. البته لازم است این موضوع را ذکر نماییم که هزینه ساخت سوله های استاندارد به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر کدام از آن ها همواره بر هزینه نهایی ساخت سوله تاثیر گذار هستند. عوامل مهم و تاثیر گذار بر هزینه طراحی و ساخت سوله های استاندارد شامل موارد زیر می شوند:

• نوع کاربری سوله
• ابعاد سوله به خصوص ابعاد دهانه سوله
• وزن سوله
• نوع و درجه کیفی مصالح بکار رفته
• تجهیزات مورد استفاده در ساخت سوله نظیر سیستم گرمایشی و سرمایشی، سیستم تهویه
• مکان ساخت سوله
• وجود یا عدم وجود جرثقیل
• شرکت مجری طرح
• تمامی این موارد در تعیین هزینه نهایی ساخت سوله های استاندارد تاثیر گذار هستند که همواره باید به تمامی آن ها توجه داشت.

جزئیات سقف سوله ها

از لحاظ معماری، انواع سقف های متداول مورد استفاده در سوله ها عبارتند از:

• 1- ساندویچ پانل های سقفی
• ۲- ورق های کنگره ای
• 3- ورق گالوانیزه به همراه عایق

دقت شود که از لحاظ سازه ای، در سوله ها به دنبال سقف سبک با سرعت اجرای قابل قبول میباشیم که بتواند بارهای ناشی از باد و ثقل را به پرلین های سوله منتقل کند.

عموماً از پشم شیشه، ورق و پوشش های آب بند کننده، به همراه توری های سیمی جهت احداث سقف های سوله بر روی پرلین های سازه ای استفاده میشود. ساندویچ پانل ها متشکل از ورق های نازک (ضخامت های نیم تا یک میلی متر) که به صورت کرکره ای، ذوزنقه ای و یا سفالی شکل در بالا و پایین یک لایه عایق حرارت و صوت (پلی استایرن، پشم شیشه و یا پلی اورتان) می باشند. عمده پوشش های فوق از جنس عایق پلی اورتان (برای نسوز بودن) بوده و وزن ناچیزی خواهند داشت. به دلیل تابش مستقیم آفتاب بر روی ورق فوقانی سوله ها، دمای ورق فوقانی افزایش یافته و در صورت نبود عایق پلی اورتان منجر به گرم شدن محیط داخل سوله خواهد شد.

از طرف دیگر گرم کردن محیط داخلی سوله نیز در روزهای سرد زمستانی در صورت نبود عایق حرارتی کار بسیار سختی خواهد بود. لذا در مناطق سردسیر و در شرایطی که دمای هوا نیاز به کنترل دارد (نظیر مرغداری ها و …) به استفاده از ساندویچ پانل و یا دتایل ها و سیستم های مشابه توصیه می گردد.

مانیتور سقفی در سوله ها

در برخی از سوله های با دهانه بلند، به جهت استفاده از نور طبیعی علاوه بر پنجره های جانبی سوله، از شکافی در سقف استفاده می گردد که می تواند محل نصب دوربین و دیگر تجهیزات کنترلی سوله نیز باشد. به این بخش از سازه که به صورت سراسری از خارج نورگیری می کند، اصطلاحاً مانیتور سقفی گفته می شود. در شکل زیر یک نمونه از جزئیات مانیتور سقفی ارائه شده است :

جمع آوری آب باران در سوله ها

یکی از مسائل مهم در طراحی معماری سوله ها، جمع آوری آبهای باران در سقف آن می باشد. برای این منظور در انتهای شیب سوله ها یک کانال فلزی سراسری قرار می گیرد و با شیبی در جهت طول سوله، آب­های جمع آوری شده سطحی را به لوله های قائم دفع آب (در محل های مشخص) هدایت می کند. در بخش های اجرایی به کانال فلزی نصب شده در انتهای شیب سوله اصطلاحا آبرو یا « گاتر» (Gutter) اطلاق می گردد. همچنین برای جلوگیری از کنده شدن آبروها و همچنین پوشاندن نقاط مختلف سقف از ورق های پوشاننده استفاده میشود که اصطلاحا به آن فلاشینگ گفته میشود.

نصب آبروهای قابل اطمینان و جلوگیری از عدم گرفتگی معابر آب، در سوله های چند دهانه از اهمیت مضاعفی برخوردار است. این موضوع از دو دیدگاه قابل توجه می باشد:

1-  در صورت وجود هرگونه عیب و نقص در سیستم تخلیه و جمع آوری آب باران، آب بر روی سقف سوله جمع شده و در مواردی که باران شدید است می تواند منجر به ازدیاد وزن سقف و آسیب رساندن به کل سازه شود. مواردی از تخریب چنین سازه هایی تحت اثر جمع شدگی آب در دهانه های بلند چند شیبه، در مناطق پر باران کشور گزارش شده است.

2- جمع شدن آب باران، موجب صدمه رساندن به تأسیسات شده و از طرفی نفوذ آب به داخل سوله، به کالاهای انبار شده خسارت می زند. امیدواریم که این مقاله تا حد بسیار زیادی برای شما عزیزان مفید باشد .