در این مقاله صفر تا صد سوله سوله لوله ای و سازه های فوق سبک را مورد بررسی قرار خواهیم داد . سوله سازه ای زیبا ، کاربردی ، مقرون به صرفه و مقاوم است که قابل استفاده در ساخت سازه های ساختمانی ، صنایع ، تولید محصولات ، پرورش دام و طیور و سایر موارد دیگر میباشد . ساخت سوله ها با توجه به نوع کاربری خود انواع گوناگونی دارند و بر اساس نوع کاربری در صنایع متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرند .
سوله ها به طور کلی به 2 دسته تقسیم میشوند
- سوله تیر ورقی : سوله ای از جنس فولاد که نسبت به سوله خرپایی دارای وزن بیشتری بوده و به نام های سوله صنعتی و سوله سنگین شناخته میشود
- سوله سبک
- : که این سوله خود شامل 3 نوع است : سوله خرپایی : سوله ای سبک و مقرون به صرفه که محبوبیت زیادی در بین مردم پیدا کرده است – سوله های یو بی ام : سوله هایی که بدون نیاز به اسکلت فلزی قابل استفاده میباشند – سوله های فوق سبک : سوله های فوق سبک عمدتا در زیر مجموعه انواع سوله قرار نمیگیرند و به طور کلی در دسته بندی سوله های سبک هستند ، وزن این سازه ها بسیار کم بوده و از لوله ساخته می شوند
سوله لوله ای ( سوله فوق سبک )
سازه ای با وزن بسیار سبک که با استفاده از متد های ساخت سوله تولید شده و به علت وزن پایین دارای قیمت مناسب تری نیز نسبت به سایر سوله ها میباشد.
این سوله برای زمانی مناسب است که کافرما قصد جابه جایی و نقل مکان سوله را داشته باشد و بخواهد واحد تولیدی و صنعتی خود را به طور متعدد جابه جا کند . به علت وزن کم و هزینه باز و بسته کردن قطعات سوله انتقال آن به آسانی قابل انجام است.
09140856001 ( مهندس فتح پور ) – 09144172368 ( مهندس باهر )
علت وزن کمتر این سوله ها نسبت به سایر سوله ها اعم از سوله های تیر ورقی این است که مصرف فولاد در این نوع حدود 30 تا 50 درصد کاهش داشته است علاوه بر آن بدون متریال پروفیل هستند . سوله فوق سبک با نام سوله لوله ای هم در بازار شناخته شده است و معمولا به صورت پیش ساخته و آماده بوده و فقط لازم است در محل مورد نظر نصب و تعبیه شود .
البته چون سرعت ساخت و اجرای این سوله ها بسیار بالاست در نتیجه هزینه کمتری نیز صرف ساخت و احداث این سوله ها میشود . در سوله لوله ای سقف به صورت شیب دار و منحنی بوده و دهانه سوله بسیار بزرگ است. از این رو در صنایعی مانند آشیانه هواپیما و فروشگاه و انبار بسیار مورد استفاده قرار میگیرد .
کاربرد سوله فوق سبک
معمولا برای ساخت سوله های ورزشی ، دامداری و گاوداری ، انباری ، صنعتی و سازه هایی مشابه از این نوع سوله استفاده میشود. به بیان دیگر به طور کلی در صنایعی که نیاز است دهانه ورودی سوله بزرگ باشد این نوع سوله قابل اجرا است . استفاده از این نوع سوله ها تا حد بسیار زیادی هزینه های ساخت و ساز را کاهش میدهد چراکه در ساخت این سوله ها به جای فولاد از مصالح و متریال های مدرن استفاده شده است . در نتیجه در این سوله ها هم وزن کاهش یافته و هم هزینه ها .
مزایای سوله های فوق سبک
سوله های سبک نسبت به سایر سوله ها مخصوصا سوله های تیر ورقی دارای مزایای فوق العاده هستند که اکنون به شرح آنها میپردازیم .
سوله های سبک نسبت به سوله های سنگین کیفیت بالاتری دارند و همچنین دوام و استحکام آنها در برابر برخی عوامل نیز بیشتر است ( در سازه های بسیار بزرگ ) . این سوله ها دارای مقاومت فوق العاده در برابر عوامل طبیعی مانند طوفان ، گردباد ، باد و … می باشند که شاید در ظاهر نتوان به مقاومت آنها پی برد .
در ساخت سوله های سبک از تجهیزات و قطعات مدرن استفاده میشود و به همین دلیل قابل استفاده در موقعیت های جغرافیایی و آب و هوای گوناگونی میباشند . همچنین در مقایسه با انواع سوله ها کاملا بدون محدودیت بوده و به طور کلی میتوان گفت که سوله های فوق سبک تقریبا بدون عیب بوده و برای هر نوع کاربری مناسب هستند .
با توجه به کاهش فولاد در ساختار این سوله ها و کاهش وزن آن قیمت و هزینه آن نیز حدود 20 الی 50 درصد کاهش یافته و کاملا مقرون به صرفه تر از سایر سوله ها میباشند .
مزیت دیگر این سوله عدم محدودیت در قسمت دهانه آن میباشد که ابعاد دهانه آن را میتوان به بیش از 100 متر مربع هم افزایش داد .
در اسکلت سوله‌های لوله ای از پیچ و مهره برای اتصال اسکلت فلزی استفاده میشود و به همین دلیل نصب و حتی باز کردن قطعات سوله بسیار راحتتر از انواع دیگر سوله ها خواهد بود .
هزینه مواد اولیه و ساخت سوله سبک ارزان بوده و در نتیجه برای صنایع کوچک و بزرگ مقرون به صرفه و مناسب است .
پوشش این سوله ها میتواند هم از ساندویچ پنل و هم از ورق صورت گیرد .
به دلیل قوسی بودن سقف این سوله ها امکان تهویه هوا به صورت طبیعی وجود دارد و ممکن است فشار مثبت ایجاد شود .
کارایی سوله با امکان ساخت دهانه بزرگ نیز افزایش یافته و در صنایع زیادی استفاده میشود .
معایب سوله فوق سبک
سوله های فوق سبک به دلیل اینکه در متریال آنها میزان پروفیل و فولاد کم شده است نا مستحکم تر از سوله های سبک خرپایی هستند و عمر و ماندگاری کمتری نسبت به سایر سوله ها دارند . اما به طور کلی چون برای استفاده موقت ساخته شدند مزیت های این سوله ها بیشتر از معایب آن ذکر میشود .
انواع سوله های سبک لوله ای و سازه های پیش ساخته
1-سوله های چادری : علت نامگذاری این نوع سوله ها شکل چادری مانند آنها میباشد . برای نگهداری رویه چادر های بزرگ از لوله ها استفاده میشود. همچنین به طور کلی روکش این چادر ها از پرابر مخصوص میباشد چرا که در مقابل باد و باران باید مقاوم باشند .
2-سوله لوله ای به شکل خرپا : در این نوع سوله پایه ها و ستون های سوله به صورت خرپا ساخته میشود و در ساخت قطعات از لوله به جای پروفیل استفاده میشود که باعث سبک شدن سوله میشود اما ایراد اصلی این نوع سوله ها کم بودن مقاومت لوله ها نسبت به لوله های پروفیلی می باشد به همین دلیل وزن بار باید در این نوع سوله ها محاسبه شود .
3- سوله سبک لوله ای خود نگهدار : سوله ای که در آن لوله خم شده و سقف را تشکیل میدهد به عبارت دیگر این سوله میتواند به طور کامل هم سقف باشد و هم ستون .
4- لوله آلومینیومی و فولادی : جنس سوله در این نوع میتواند هم آلومینیومی باشد و هم فولادی .
لوله فولادی : معمولا برای استفاده دائمی از این سوله ها استفاده میشود که سوله ای مقاوم و ضد زنگ بوده و پایداری زیادی دارد .
لوله آلومینیومی : سوله ای که پایدار نبوده و برای بنای موقت استفاده میشود . این سوله ها به طور موقت احداث شده و پس از ساخت بنا جمع آوری میشود . مثلا برای غرفه های نمایشگاهی و …
انواع سازه های فوق سبک لوله ای
سازه های لوله ای بدون تحمل بار جرثقیل سقفی
سازه های لوله ای با تحمل بار جرثقیل سقفی
سازه های لوله ای برای دهانه های بزرگتر که بدون ستون وسط میباشد و قابلیت ساخت تا 90 متر دهانه را دارد
تفاوت های سوله سبک با سوله های فوق سبک
سوله های سبک و فوق سبک عمدتا از لحاظ ظاهری شبیه هم هستند و تقریبا میتوان گفت تشخیص آن ها از هم کاری مشکل است . اما برخی تفاوت ها این دو نوع سوله را از هم متمایز میکند . تفاوت اول و اصلی این سوله ها ترکیب و جنس آنها میباشد . در سوله های سبک درصد فولاد کم شده و از پروفیل استفاده میشود اما در ساخت سوله های فوق سبک متریال استفاده پروفیل کم شده و از لوله به جای پروفیل استفاده شده است. هر دو نوع سوله داری سقف شیب دار هستند اما سقف سوله های فوق سبک یا لوله ای میتواند متصل به دیواره ها و ستون های سوله باشد .
سوله های فوق سبک عموما آماده بوده و فقط باید نصب و تعبیه شوند اما سوله های سبک مانند خرپایی پیش ساخته نیستند و نیاز به طراحی دارند . و نکته آخر مقاومت هر دو نوع است که سوله های فوق سبک استحکام و مقاومت کمتری نسبت به سوله های سبک دارند.
عمر سوله های لوله ای
سوله لوله ای در صورت ساخت و احداث درست و اصولی می تواند بیش از 30 سال عمر کند . البته در طول عمر این سوله ها عوامل گوناگونی از جمله شرایط خاک ، طراحی و اجرای صحیح ، استفاده از فلزات مناسب و شرایط جغرافیایی همگی تاثیر گذار هستند . به طور کلی خرابی های به وجود آمده به دلیل عملکرد بد سازنده بوده است . طول عمر مصالح و سایر موارد به اسکلت ساختمان بستگی نداشته و به خود آن قسمت مربوط می شود .
ساختار سوله فوق سبک لوله ای
بهترین و استاندارد ترین فاصله که برای فریم و ستون مشخص شده است ، بین ۶ تا ۹ متر میباشد . همچنین بهتر است که طول سوله کمتر از ۹۰ متر باشد ؛ چرا که با افزایش طول سوله تغییرات فیزیکی تاثیر بیشتری روی استحکام سازه خواهد داشت .
همچنین مناسب ترین محدوده که برای عرض و دهانه سوله در نظر گرفته می شود بین ۲۰ تا ۳۵ متر می باشد . میزان آهنی که برای دهانه مصرف می شود در صورت نیاز به نصب جرثقیل سقفی به میزان قابل توجهی افزایش پیدا میکند .
بهینه ترین ارتفاع هم که بیشتر در ایران مورد استفاده قرار میگیرد بین ۶ تا ۱۲ متر میباشد .
شیب سوله که شکل ظاهری خاصی هم به جلوه سازه میدهد باید با بررسی‌های دقیق انتخاب شود. شیب استاندارد بین ۱۰ تا ۳۰درصد است . برای سوله‌هایی با دهانه بزرگ شیب سوله کاهش پیدا میکند اما باید مد نظر قرار داد که این تغییر شیب باید متناسب با بارش برف و وزش باد باشد.
برخی موارد دیگر از ایرادات سوله فوق سبک ( بررسی تخصصی )
اولین ایرادی که در سوله فوق سبک ممکن است بروز کند، واکنش بتن به آب است. در ساختمان‌های سوله لوله ای، از بتن هوایی برای ساختن ستون ها و تیرها استفاده میشود. بتن هوایی به علت داشتن حجم خالص بالا، بعد از مدتی به راحتی رطوبت را جذب میکند. این واکنش باعث کاهش دوام بتن و در نتیجه سازه میشود. بنابراین، نیاز است که اندازه گیری و کنترل رطوبت در سوله فوق سبک به صورت منظم انجام شود تا بتوان از آسیب به بتن جلوگیری کرد.
یکی دیگر از مهم ترین ایرادات سوله فوق سبک، نیروهای ناشی از باد و زلزله است. به علت بازوبندی یا قسمت های متحرک این سازه ها، این نیروها می توانند عملکرد و پایداری سوله را تحت تاثیر قرار دهند. برای جلوگیری از این ایراد، لازم است از مواد سازه ای با کیفیت و استاندارد و همچنین طراحی صحیح و استفاده از تکنولوژی های مدرن استفاده شود.
عدم مقاومت در برابر حرارت، یکی دیگر از ایرادات متداول سوله فوق سبک است. به علت استفاده از مواد سازه ای خاص که دارای هدایت حرارت کمی هستند، در صورت بروز آتش سوزی، این سازه ها به سرعت آسیب می بینند و به طور روزافزونی تخریب می شوند. برای پیشگیری از این مشکل، استفاده از روش های ضد حریق و ایجاد سیستم های اعلام آتش سوزی ضروری است.
عدم عایق بندی صحیح، نیز یکی از عیوب سوله فوق سبک است. در صورت استفاده از عایق های نچسب یا عدم صحیح نصب عایق، نشتی آب و هوا به داخل ساختمان امکانپذیر است. این مسئله نه تنها باعث افزایش مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش می شود، بلکه می تواند آسیب های جدی به سازه ایجاد کند. بنابراین، کار انجام صحیح عایق بندی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دیگر مشکلی که ممکن است در سازه های سوله فوق سبک به وجود آید، حمل و نقل و نصب آنها است. به دلیل ابعاد بزرگ این سازه ها، نقل و انتقال آنها بسیار پیچیده و هزینه بر است. علاوه بر این، نصب صحیح و دقیق این سازه ها نیز نیاز به تخصص و مهارت دارد. از این رو لازم است در این مرحله از کار توجه ویژه‌ای به جزئیات داشته باشیم.
از دیگر ایرادات ممکن در سوله فوق سبک میتوان به عدم رعایت نکات صحیح در اجرای نمای خارجی اشاره کرد. نصب و اجرای نمای خارجی در سوله لوله ای باید به صورت صحیح و با استفاده از مواد مناسب صورت گیرد. اگر این نکات رعایت نشود، رطوبت از طریق نمای خارجی وارد سازه شده و میتواند به آسیب رساندن به بتن و دیگر مواد ساختمانی منجر شود.
با این وجود، با همه این ایرادات ، مدرنیته روزافزونی در خصوص طراحی و ساخت سوله فوق سبک به وجود آمده است که این سازه ها را به یک گزینه جذاب و مناسب برای بسیاری از کاربردها تبدیل کرده است. با استفاده از مواد و فناوری های جدید، ایرادات آنها به حداقل رسیده و عمر مفید آنها افزایش یافته است.
در نهایت، برای بهره برداری بهینه از سازه های سوله فوق سبک، نیاز است به طراحی و اجرای صحیح و استفاده از مواد با کیفیت. همچنین نگهداری و بازسازی منظم این سازه ها نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با رعایت این نکات، می توان از مزایای این نوع سازه ها بهره برد و مشکلات احتمالی را به حداقل رساند.
